རྒྱུད་བླ་མ་ལས།ངེས་པར་འབྱིན་པ་ས་བཅུ་སྟེ།།ཚོགས་གཉིས་དག་ནི་དེ་ཡི་རྒྱུ།།དེ་འབྲས་བྱང་ཆུབ་མཆོག་ཡིན་ཏེ།།བྱང་ཆུབ་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་འཛིན།།ཞེས་གསུངས།
《宝性论》：
出离即十地，二资是彼因，彼果胜菩提，菩提摄众生。

ས་སྐྱ་བསོད་ནམས་སེང་གེས།ཀྱེ་མ་ཀྱི་ཧུད་སྙིགས་དུས་སེམས་ཅན་རྣམས། །རྒྱ་བོད་མཁས་གྲུབ་རྣམས་ཀྱིས་མགྲིན་གཅིག་ཏུ། །བཀྲལ་བའི་ལམ་བཟང་གསེར་རྒྱན་དོར་ནས་ནི། །རང་བཟོའི་མགལ་དུམ་རྒྱན་དུ་བྱེད་པ་མཚར། །ཞེས་གསུངས།
萨迦索朗桑格：
呜呼浊世诸众生，舍弃了“金项链”般印藏智者共同赞叹的妙道，而把“灰烬”般自己所造的的东西拿来装饰，实在遗憾！

（9）
༩ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་སློང་དག་འདི་ལྟ་སྟེ། གཟུགས་མི་རྟག་པའོ།། མི་རྟག་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལོ།། སྡུག་བསྔལ་ནི་བདག་མེད་པའོ།། བདག་མེད་པ་ནི་བདག་གི་བ་མེད་པའོ།། དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བ་ནི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བའོ།། དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་མི་རྟག་པའོ།། མི་རྟག་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལོ།། སྡུག་བསྔལ་ནི་བདག་མེད་པའོ།། བདག་མེད་པ་ནི་བདག་གི་བ་མེད་པའོ།། དེ་བཞིན་དུ་བལྟ་བ་ནི་ཡང་དག་པའི་ལྟ་བའོ།། ཉན་ཐོས་ཀྱི་སློབ་བུ་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། གཟུགས་ལ་ངེས་པར་འབྱུང་བར་བྱའོ།། དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ལ་ངེས་པར་འབྱུང་བར་བྱའོ།། ངེས་པར་འབྱུང་བས་མི་དགའ་བར་འགྱུར་རོ།། མི་དགའ་བས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ།། རྣམ་པར་གྲོལ་བས་ཡང་དག་པའི་ཡེ་ཤེས་སྐྱེས་སོ།། བདག་གི་སྐྱེ་བ་ནི་ཟད། ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ནི་བསྒྲུབས། བྱ་བ་རྣམས་ནི་བྱས་སོ།། བདག་གི་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའི་སྐྱེ་བ་མི་ལེན་པ་ཡང་ཤེས་སོ།།
དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་ཡི་རངས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ།།
如是我闻：
一时，佛住舍卫国祇树给孤独园。
尔时，世尊告诸比丘：“色无常，无常即苦，苦即非我，非我者亦非我所。如是观者，名真实正观。
如是受、想、行、识无常，无常即苦，苦即非我，非我亦非我所。如是观者，名真实正观。
圣弟子如是观者，厌于色，厌受、想、行、识。厌故不乐，不乐故得解脱。解脱者真实智生。我生已尽，梵行已立，所作已作，自知不受后有。”
　　时，诸比丘闻佛所说，欢喜奉行。

ཇོ་ནང་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐའི་ཞལ་ནས།རྙེད་དཀའི་མི་ལུས་ཐོབ་པ་ལ། །སྡུག་བསྔལ་གྱི་འཁོར་ལོ་མ་སྐོར་ཅིག །ནམ་ཞིག་ནམ་འཆི་ཆ་མེད་པས། །དགེ་བ་ལ་འཕྲལ་དུ་འབད་པ་ཞུ། །ཞེས་གསུངས།
觉囊多罗那他：
难得人身时，勿以苦度日，不知何时死，立即行善法。

རྒྱུད་བླའི་འགྲེལ་བ་ལེགས་བཤད་ཉི་མའི་འོད་ཟེར་དུ་དྲངས་བའི་ལུང་ལས།གང་གི་རང་བཞིན་ཆགས་སྡང་རྣམ་བྲལ་ཡང་།།ཆགས་སེམས་ཅན་ལ་ཆགས་པ་ལྟར་སྟོན་དང་།།གདུལ་བྱའི་དབང་གིས་ཁྲོ་ལ་ཁྲོར་སྟོན་པ།།བྱང་ཆུབ་མཆོག་གནས་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།ཞེས་གསུངས།
《宝性论释·日光疏》：
其自性虽无贪嗔，贪心者前现似贪，因所化嗔示现嗔，住大菩提佛前礼。

ཡུམ་བར་མ་ལས། གཟུགས་སྟོང་ཞེས་བྱ་བར་སྤྱོད་ན་མཚན་མ་ལ་སྤྱོད་དོ། །གཟུགས་མི་སྟོང་ཞེས་བྱ་བར་སྤྱོད་ན་མཚན་མ་ལ་སྤྱོད་དོ། །ཞེས་གསུངས།
《中般若经》：
若说色空而行，则为执相。若说色不空而行，亦为执相。

རྒྱ་གར་སློབ་དཔོན་དགའ་བའི་དབང་པོས།སྐྱེ་དགུ་འདི་དག་སྐྱེ་ན་གཅིག་པུ་སྟེ། །དེ་བཞིན་འཆི་ནའང་གཅིག་པུ་འཆི་བར་འགྱུར། །འདི་ནི་གཅིག་པུས་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་འགྱུར་གྱི། །འཁོར་བ་ན་ནི་གྲོགས་ཡོད་མ་ཡིན་ནོ།།ཞེས་གསུངས།
印度的欢喜自在论师：
众生独自生，亦是独自死，独自受痛苦，轮回无友伴。

སློབ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན་གྱིས།ཐོས་པས་ཆོས་ནི་བྱེ་བྲག་ཤེས། །ཐོས་པས་སྡིག་ལས་ལྡོག་པར་བྱེད། །ཐོས་པས་དོན་མ་ཡིན་པ་སྤོང་། །ཐོས་པས་མྱ་ངན་འདས་པ་ཐོབ།།ཅེས་གསུངས།
世亲论师：
以闻知诸法，以闻遮罪恶，以闻断无意，以闻得涅槃。

དཔའ་སྤྲུལ་རིན་པོ་ཆེས།ཚོགས་པའི་བྱིན་རླབས་མེ་དཔུང་འདྲ།།གང་ཟག་བྱིན་རླབས་མེ་སྟག་འདྲ།།ཞེས་གསུངས།
华智仁波切：
众会加持如烈焰，个人加持如火星。

སློབ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན་གྱིས །ཀྱེ་མ་འདུས་བྱས་རྣམས་མི་རྟག །སྐྱེ་ཞིང་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན། །སྐྱེས་ནས་འཇིག་པར་འགྱུར་བ་སྟེ། །དེ་དག་ཉེ་བར་ཞི་བ་བདེ།།ཞེས་གསུངས།
世亲论师：
呜呼有为法，无常生灭性，生后即灭尽，寂灭则安乐。

（8）
༨ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་སློང་དག་འདི་ལྟ་སྟེ། འདས་པའི་གཟུགས་མི་རྟག་པ་དང་། མ་འོངས་པའི་གཟུགས་མི་རྟག་པར་གྱུར་ན། ད་ལྟའི་གཟུགས་མི་རྟག་པར་སྨོས་མ་དགོས་སོ།། ཉན་ཐོས་ཀྱི་སློབ་བུ་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདས་པའི་གཟུགས་ལ་མ་ཆགས་པ་དང་། མ་འོངས་པའི་གཟུགས་ལ་མི་དགའ་བས། ད་ལྟའི་གཟུགས་ལ་ངེས་པར་འབྱུང་བ་དང་། འདོད་པ་དང་བྲལ་བ་དང་། འགོག་པ་ལ་མངོན་པར་ཕྱོགས་པར་འགྱུར་རོ།། དེ་བཞིན་དུ་འདས་པ་དང་། མ་འོངས་པའི་ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་མི་རྟག་པར་གྱུར་ན། ད་ལྟ་བའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་སྨོས་མ་དགོས་སོ།། ཉན་ཐོས་ཀྱི་སློབ་བུ་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། འདས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་མ་ཆགས་པ་དང་། མ་འོངས་པའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་མི་དགའ་བར་གྱུར་ན། ད་ལྟའི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་ལ་ངེས་པར་འབྱུང་བ་དང་། འདོད་པ་དང་བྲལ་བ་དང་། འགོག་པ་ལ་མངོན་པར་ཕྱོགས་པར་འགྱུར་རོ།། མི་རྟག་པ་ཇི་བཞིན་དུ། སྡུག་བསྔལ་དང་། སྟོང་པ་དང་། བདག་མེད་པ་རྣམས་ཀྱང་དེ་བཞིན་ནོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་ཡི་རངས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ།།
如是我闻：
一时，佛住舍卫国祇树给孤独园。
尔时，世尊告诸比丘：“过去、未来色无常，况现在色！圣弟子如是观者，不顾过去色，不欣未来色，于现在色厌、离欲、正向灭尽。
如是过去、未来受、想、行、识无常，况现在识！圣弟子如是观者，不顾过去识，不欣未来识，于现在识厌、离欲、正向灭尽。”
　　如无常，苦、空、非我亦复如是。
　　时诸比丘闻佛所说，欢喜奉行。

དབུ་མ་འཇུག་པ་ལས།གལ་ཏེ་ཁྱོད་ལ་འཇིག་རྟེན་མི་གནོད་ན། །འཇིག་རྟེན་ཉིད་ལྟོས་འདི་ནི་དགག་པར་གྱིས། ། ཁྱོད་དང་འཇིག་རྟེན་འདིར་ནི་རྩོད་གྱིས་དང་། །ཕྱི་ནས་སྟོབས་ལྡན་བདག་གིས་བརྟེན་པར་བྱ། །ཞེས་གསུངས།
《入中论》：
若世于汝无妨害 ，当待世间而破此，汝可先于世间诤， 后有力者我当依。

སློབ་དཔོན་རྟ་དབྱངས་ཀྱི་མྱ་ངན་བསལ་བ་ལས།སའམ་ཅི་སྟེ་མཐོ་རིས་ན། །སྐྱེས་ནས་ལ་ལ་མ་ཤི་བ། །འགའ་ཞིག་ཁྱོད་ཀྱིས་མ་མཐོང་བ། །ཐོས་སམ་འོན་ཏེ་ཐེ་ཚོམ་ཟ། །ཞེས་གསུངས
马鸣菩萨《解忧书》：
地上或天间，有生然不死，此事汝岂见，岂闻或生疑？

སློབ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན་གྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་བསྟན་བཅོས་ལས།སྐྱེས་བུ་ཁྱུ་མཆོག་ཁྱོད་འདྲའི་དགེ་སྦྱོང་ཆེན་པོ་གཞན་དག་ལྷ་ཡུལ་ས་ལ་མེད། །འཇིག་རྟེན་འདི་ནའང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་རྣམ་ཐོས་བུ་ཡི་གནས་ནའང་ཡོད་མ་ཡིན། །ལྷ་ཡི་ཕོ་བྲང་གནས་མཆོག་དག་ནའང་མེད་ལ་ཕྱོགས་སམ་ཕྱོགས་མཚམས་དག་ནའང་མེད། །རི་དང་ནགས་སུ་བཅས་པའི་ས་སྟེང་རྒྱས་པ་ཀུན་དུ་བསྐོར་ཡང་ག་ལ་ཡོད།།ཅེས་གསུངས།
世亲论师《偈颂论》：
天地此界多闻室，释宫天处十方无，丈夫牛王大沙门，寻地山林遍无等。

མི་རྟག་པའི་དོན་གྱི་གཏམ་ལས།གང་ཕྱིར་འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་ནི། །རྐྱེན་གྱིས་གཞན་དུ་འགྱུར་བ་སྟེ། །རྩྭ་རྩེ་རླུང་གིས་བསྐྱོད་པ་ཡི། །ཟིལ་པ་བཞིན་དུ་མི་རྟག་གོ། །ཞེས་གསུངས།
《无常义语》：
一切有为法，依缘皆无常，犹如风吹动，草尖之露珠。

སློབ་དཔོན་དཔའ་བོས།མི་བཟད་འཆི་བའི་བདག་པོ་ལ། །རབ་ཏུ་མྱོས་པའི་སྐྱེ་བོ་འདི། །ནགས་ན་གསོད་སྲེད་སེང་གེ་ཡི། །མདུན་ན་རི་དགས་གནས་པ་བཞིན། །ཞེས་གསུངས།
马鸣菩萨：
万分恐怖死神前，极其迷惑诸众生，如遇林中嗜杀狮，野兽自命不久矣。

ཆོས་རྗེ་འཇིགས་མེད་ཕུན་ཚོགས་ཀྱིས།གཞན་གྱི་རྫས་ལ་བརྣབ་སེམས་ཆེ་བ་དང་།ཡུན་དུ་འགྲོགས་ན་དགའ་སྡུག་གྲངས་མང་བ།ཐ་ཆད་སྐྱེ་བོ་མས་ཀྱང་འདོར་ངེས་པས།།ངང་བཟང་ཕྱི་ཐག་རིང་བའི་ཚུལ་ལ་སློབས།།ཞེས་གསུངས།
法王晋美彭措：
若过于贪爱他人财物，与之交往时，动辄喜怒无常，对这样的恶人，纵然是母亲也会舍弃，所以要学会善良、宽容、情意绵长。

ཆོས་རྗེ་འཇིགས་མེད་ཕུན་ཚོགས་ཀྱིས།གཞན་གྱི་རྫས་ལ་བརྣབ་སེམས་ཆེ་བ་དང་།ཡུན་དུ་འགྲོགས་ན་དགའ་སྡུག་གྲངས་མང་བ།ཐ་ཆད་སྐྱེ་བོ་མས་ཀྱང་འདོར་ངེས་པས།།ངང་བཟང་ཕྱི་ཐག་རིང་བའི་ཚུལ་ལ་སློབས།།ཞེས་གསུངས།
法王晋美彭措：
若过于贪爱他人财物，与之交往时动辄喜怒无常，对这样的恶人，纵然是母亲也会舍弃他，所以要学会善良、宽容、情意绵长。

（7）
༧ འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དགེ་སློང་རྣམས་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། དགེ་སློང་དག་འདི་ལྟ་སྟེ། གཟུགས་ལ་དགའ་ཞིང་ཆགས་པས། སྡུག་བསྔལ་ལ་དགའ་ཞིང་ཆགས་པར་འགྱུར་རོ།། སྡུག་བསྔལ་ལ་དགའ་ཞིང་ཆགས་པས། སྡུག་བསྔལ་ལས་ཐར་བར་མི་འགྱུར་རོ།། དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ལ་དགའ་ཞིང་ཆགས་པས། སྡུག་བསྔལ་ལ་དགའ་ཞིང་ཆགས་པར་འགྱུར་རོ།། སྡུག་བསྔལ་ལ་དགའ་ཞིང་ཆགས་པས། སྡུག་བསྔལ་ལས་ཐར་བར་མི་འགྱུར་རོ།། དགེ་སློང་དག་འདི་ལྟ་སྟེ། གཟུགས་ལ་མི་དགའ་ཞིང་མ་ཆགས་པས། སྡུག་བསྔལ་ལ་མི་དགའ་ཞིང་མ་ཆགས་པར་འགྱུར་རོ།། སྡུག་བསྔལ་ལ་མི་དགའ་ཞིང་མ་ཆགས་པས། སྡུག་བསྔལ་ལས་ཐར་བར་འགྱུར་རོ།། དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་དང་། འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་ལ་མི་དགའ་ཞིང་མ་ཆགས་པས། སྡུག་བསྔལ་ལ་མི་དགའ་ཞིང་མ་ཆགས་པར་འགྱུར་རོ།། སྡུག་བསྔལ་ལ་མི་དགའ་ཞིང་མ་ཆགས་པས། སྡུག་བསྔལ་ལས་ཐར་བར་འགྱུར་རོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས། དགེ་སློང་དེ་དག་ཡི་རངས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ།།
མི་རྟག་སྡུག་བསྔལ་སྟོང་བདག་མེད།།
ཡང་དག་ཡིད་ལ་བྱས་པ་ཡིན།།
མ་ཤེས་ལ་སོགས་བཞི་པོ་དང་།།
གཟུགས་ལ་དགའ་ཞིང་ཆགས་པའོ།།
如是我闻：
一时，佛住舍卫国祇树给孤独园。
尔时，世尊告诸比丘：“于色爱喜者，则于苦爱喜；于苦爱喜者，则于苦不得解脱。如是受、想、行、识爱喜者，则爱喜苦；爱喜苦者，则于苦不得解脱。
诸比丘，于色不爱喜者，则不喜于苦；不喜于苦者，则于苦得解脱。如是受、想、行、识不爱喜者，则不喜于苦；不喜于苦者，则于苦得解脱。”
时，诸比丘闻佛所说，欢喜奉行。

无常及苦空，非我正思惟，
无知等四种，及于色喜乐。

སློབ་དཔོན་ཟླ་བ་གྲགས་པས།སོ་སོ་སྐྱེ་བོའི་དུས་ནའང་སྟོང་པ་ཉིད་ཐོས་ནས། །ནང་དུ་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ཡང་དང་ཡང་དུ་འབྱུང་། །རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལས་བྱུང་མཆི་མས་མིག་བརླན་ཞིང་། །ལུས་ཀྱི་བ་སྤུ་ལྡང་བར་འགྱུར་བ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ལ་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་བློ་ཡི་ས་བོན་ཡོད། །ཅེས་གསུངས།
月称论师：
若异生位闻空性，内心数数发欢喜，由喜引生泪流注，周身毛孔自动竖。